Effecten monitoren in het sociale domein in Geldrop-Mierlo

Belang van monitoren in het sociale domein

Gemeenten moeten momenteel fors bezuinigen, terwijl zij tegelijkertijd voor aanzienlijke maatschappelijke opgaven staan. Een heldere afweging waar financiële middelen ingezet gaan worden is dan noodzakelijk.
Beleidsmedewerkers en gebiedsregisseurs hebben over het algemeen al een goed beeld van wat er binnen de verschillende wijken in de gemeente speelt. Waar worden positieve resultaten behaald en waar moet nog gewerkt worden aan verbetering? Voor gemeenten wordt het steeds belangrijker om interventies en initiatieven gericht en onderbouwd in te zetten. GGD Brabant-Zuidoost en de gemeente Geldrop-Mierlo ontwikkelden daarom een Monitor Sociale Index om op wijkniveau ontwikkelingen binnen het sociale domein te volgen.

De GGD als gezondheids- en kennismakelaar

De GGD heeft veel kennis en expertise op het gebied van cijfers en de interpretatie naar het lokale niveau. Hoewel steeds meer informatie op gemeenteniveau beschikbaar komt, is de behoefte aan interpretatie van deze informatie voor het lokale beleid onveranderd groot. De GGD vervult als gezondheidsmakelaar een rol als procesbegeleider bij het maken van inhoudelijke speerpunten in het gezondheidsbeleid.

De toegevoegde waarde van de monitor sociaal domein is:

• Uitgangspunt zijn de gemeentelijke beleidsdoelen.
• De GGD adviseert en participeert in het proces om gezamenlijk tot integrale, meetbare beleidsdoelen te komen.
• De gemeentelijke beleidsdoelen worden vertaald naar bestaande indicatoren (zoals GGD monitors, KING, basisindicatorenset, veiligheidsmonitors, informatie van lokale organisaties, etc.).
• De GGD adviseert welke informatie het meest geschikt is voor het monitoren van deze indicatoren (op basis van criteria als de frequentie van actualisatie van de data, betrouwbaarheid, doelgroep, etc.).
• De GGD adviseert over de gewenste referentie (een referentiejaar, het gemiddelde van de gemeente of de ontwikkelingen ten opzichte van een vastgesteld doel).
• Interpretatie van deze indicatoren voor de gemeentelijke beleidsdoelen.
• Doordat de monitor regelmatig wordt herhaald, geeft de monitor inzicht in de ontwikkeling op het gebied van de gemeentelijke beleidsdoelen.

Inhoudelijke uitwerking

In de Sociale Index van de gemeente Geldrop-Mierlo zijn vier hoofdonderwerpen opgenomen (zie de figuur in oranje ovalen). Het onderwerp Leefbaarheid bevat factoren die kenmerkend zijn voor prettige leefomstandigheden en veiligheid waar mensen goed bij varen. Ook Toerusting is een hoofdonderwerp dat iedereen in de gemeente aangaat; in hoeverre zijn inwoners voldoende toegerust om deel te kunnen nemen aan de maatschappij?

Het hoofdonderwerp Jeugd is opgenomen omdat de gemeente zich extra verantwoordelijk voelt voor het prettig en gezond opgroeien van haar toekomstige inwoners; de jeugd is onze toekomst. Ook de groep Kwetsbaren vormt een hoofdonderwerp in de Sociale Index; Index, gericht op de inwoners die extra hulp en ondersteuning nodig hebben (van de gemeente). Deze vier hoofdonderwerpen zijn vertaald naar concrete doelen (in de figuur de groene bollen). Vervolgens zijn deze doelen vertaald naar beschikbare cijfers (rode vlakken).

De gemeente Geldrop-Mierlo heeft gekozen voor een presentatie per wijk in de vorm van een rozet. Op deze manier is in één oogopslag de situatie in de wijk ten opzichte van het gemeentelijk gemiddelde af te lezen (groen is gunstig, paars is ongunstig):

 

Succesfactoren

In bovengenoemd project had de gemeente telkens de regie over de gekozen speerpunten. De GGD heeft de rol vervuld van inhoudsdeskundig adviseur van meetbare doelen in het sociale domein. Inmiddels ondersteunt de GGD meerdere gemeenten in een vergelijkbaar traject. Succesfactoren zijn:

• De wens van de gemeente om effecten te monitoren in het sociale domein en de aanwezigheid van draagvlak binnen de gemeentelijke organisatie.
• Mogelijkheid tot het bieden van maatwerk per gemeente gecombineerd met regionale kennis van de GGD van lokale partijen en bestaande cijfers.
• Deskundigheid van de GGD om data te vertalen naar toegankelijke informatie.
• Deskundigheid en ervaring van de GGD in procesbegeleiding.
• Integrale gebruiksvriendelijkheid van de monitor sociale index.
• En last but not least; goede, nauwe, samenwerking tussen de GGD en de gemeente.

Gemeente Geldrop-Mierlo: Pleun van Riemsdijk en Fanny Klerkx
GGD Brabant-Zuidoost: Yvonne Meertens en Monique de Kok